ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ,ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΙΑΣΜΕΝΗΣ.

Το βασικό μέρος της Πρώιμης Χριστιανικής Λατρείας έγκειται στον εορτασμό της Θείας Λειτουργίας. Η λειτουργική αυτή προέλευση μπορεί να τοποθετηθεί στη στιγμή όταν τα δύο σαφή στοιχεία της λατρείας από την Αρχέγονη Εκκλησία συνδυάζονται μέσα σε μια, από εδώ και πέρα, αχώριστη λειτουργική πράξη. Αυτά  είναι: 1) η λειτουργία στο ναό ή στη συναγωγή το Σάββατο το πρωί, στο οποίο οι Εβραίοι Χριστιανοί από την Αποστολική εποχή συνήθιζαν να συμμετέχουν και 2) το κοινό γεύμα, «η Αγάπη», ή το «Γεύμα Αγάπης», το οποίο γινόταν σε ιδιωτικά σπίτια μερικών από τα πιο πλούσια μέλη της Χριστιανικής κοινότητας προκειμένου να τιμηθεί η μνήμη του Δείπνου του Κυρίου.

   Στις αρχές τις Βυζαντινής Εκκλησίας, η Θεία Λειτουργία εορταζόταν συχνά, αλλά όχι καθημερινά· η ίδια πρακτική υπήρχε αρχικά και στη Δυτική Εκκλησία. Ενώ η δομή της λειτουργίας της Δυτικής Εκκλησίας υπέστη ορισμένες αλλαγές, η Ανατολική Εκκλησία διατήρησε το λειτουργικό έθιμο της Πρώιμης Χριστιανοσύνης γιορτάζοντας τη Θεία Λειτουργία χωρίς αλλαγή καθ’ όλη τη διάρκεια των εκκλησιαστικών χρόνων και συγκρατούνταν από την εισαγωγή μέσα στον Κανόνα της Θείας Λειτουργίας προσευχών ή ασμάτων κατάλληλων για τον εορτασμό της ημέρας. Έτσι μόνο τρία κείμενα χρησιμοποιούνταν από τη Βυζαντινή Εκκλησία: 1) η λειτουργία του Αγίου Βασιλείου, 2) η Λειτουργία του Αγίου Χρυσοστόμου και 3)η λειτουργία της Προαγιασμένης.

Η Ανατολική παράδοση είναι ομόφωνη στο να αποδίδει την πρώτη λειτουργία στον σπουδαίο Άγιο από την Καππαδοκία. Η Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου μοιάζει να είναι μια διασκευή ενός Συριακού κειμένου που χρησιμοποιούνταν στην Καππαδοκία εκείνο τον καιρό. Από την Καισάρεια, η νέα λειτουργία του Βασιλείου, εξαπλώθηκε γρήγορα και τελικά εισήχθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Στην Κωνσταντινούπολη, αυτή η λειτουργία εορταζόταν σε συγκεκριμένες επίσημες γιορτινές ημέρες, προστιθέμενη στη μικρότερη τοπική λειτουργία, δηλαδή στη Λειτουργία του Αγίου Χρυσοστόμου, η οποία επίσης αντλήθηκε από Συριακή πηγή. Το τρίτο κείμενο, η Λειτουργία της Προαγιασμένης, εορταζόταν κατά τη διάρκεια του 6^ου – 7^ου αιώνα, λίγες καθημερινές μόνο, ειδικά τις Τετάρτες και τις Παρασκευές στη Σαρακοστή. Στη Σύνοδο του 691 στις Τράλλεις, τέθηκε σε ισχύ η Λειτουργία της Προαγιασμένης να γίνεται καθημερινώς την Σαρακοστή, ωστόσο τώρα, το έθιμο της Λειτουργίας αυτής έχει επανέλθει μόνο τις Τετάρτες και τις Παρασκευές.