Η Στάχωση ενός χειρογράφου

Το τελευταίο στάδιο στη δημιουργία του χειρόγραφου κώδικα είναι η βιβλιοδεσία δηλαδή η στάχωσή του η οποία προστάτευε το χειρόγραφο και έδινε μια διάρκεια σε αυτό. Η στάχωση έδινε στο χειρόγραφο, με την πολυτέλειά της ή μη, αξία στην αγορά ενώ και τα επιμέρους στοιχεία της στάχωσης(τρόπος στάχωσης, διακόσμηση, μορφή ασφάλισης της στάχωσης) μπορούν να καταστούν πολύτιμα κριτήρια εντοπισμού και ταύτισης βιβλιογραφικών εργαστηρίων, του χρόνου αλλά και του τόπου δημιουργίας ενός χειρογράφου.

Απλή μορφή στάχωσης:

Τρυπούσαν όλα τα τεύχη ενός χειρογράφου σε δύο, τρία ή τέσσερα σημεία, τα συνέραπταν με σπάγκο, στη συνέχεια δύο ξύλινες πινακίδες συνδεόμενες με ύφασμα ή και δέρμα στη ράχη προστάτευαν το χειρόγραφο.Πολλές φορές οι επιφάνειες των φύλλων των κωδίκων κυρίως περγαμηνών δεν ήταν λείες και επίπεδες δημιουργώντας έτσι πτυχώσεις. Έτσι η στάχωση γινόταν στην άνω και κάτω πλευρά με πόρπες, άγκιστρα και εξωτερικά κλείστρα. Το βυζαντινό κλείστρο αποτελείται από δύο μέρη: ένα σταθερό σαν καρφί έμπαινε στο πάχος του εμπρόσθιου εξώφυλλου και ένα κινητό, δηλαδή τρεις δερμάτινες λωρίδες που στερεώνονταν στο πάχος του οπίσθιου εξώφυλλου σε ειδικές τρύπες. Οι δερμάτινες λωρίδες κατέληγαν σε μεταλλικό κρίκο που έπιανε στο καρφί του εμπρόσθιου εξωφύλλου, για το δέσιμο του χειρογράφου ώστε να μην δημιουργούνται πτυχώσεις στα περγαμηνά φύλλα.

Στη στάχωση πιθανόν να έχουμε  διακόσμηση με ελάσματα χρυσού ή αργύρου ή κάποιες απεικονίσεις στολισμένες με πολύτιμους λίθους π.χ. κώδ. Marc. Gr. Αρ. Ι53 και αρ. Ι55. 

Κατά τη διάρκεια της στάχωσης και για να διευκολυνθεί ο αναγνώστης, τοποθετούσαν μερικές φορές και σελιδοδείκτες : αυτοί είναι 2 ειδών α) κινητοί σελιδοδείκτες που στερεώνονται στο άνω «κεφαλάρι» του βιβλίου και μπορεί να είναι μια μικρή έγχρωμη κορδέλα και β) σταθεροί σελιδοδείκτες, οι οποίοι δένονταν στην αρχή κάθε κεφαλαίου ώστε να διευκολυνθεί η εύρεση του εκάστοτε κεφαλαίου.